พระพุทธรูปปางบำเพ็ญทุกขรกิริยา บูชาเพื่อให้มีความอดทนความเพียร เนื้อทองเหลือง สูง 2.5x1.5 ซม.

เป็นอนุสติสอนปุถุชนให้มีความอดทน และความเพียรในการกระทำการทุกๆอย่าง เช่นการดำรงชีวิต และการปฏิบัติธรรม

พระพุทธรูปในพระอิริยาบถประทับ ( นั่ง ) ขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้งสองซ้อนกันบนพระเพลา ( ตัก ) พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย เป็นกิริยานั่งสมาธิ มองเห็นพระวรกายซูบผอมจนพระอัฐิ ( กระดูก ) และพระนหารุ ( เส้นเอ็น ) ปรากฏ

พระพุทธรูปปางทุกรกิริยา ทำเป็นรูปพระซูบผอมแทบจะไร้พระมังสะ นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้งสองประสานพระ อุระ หรือหงายพระหัตถ์ทั้งสองวางซ้อนอยู่บนพระเพลา (ปางนี้เรียกกันเป็นสามัญว่าพระผอม) เป็นปางเก่าที่มีการสร้างกันมาตั้งแต่ต้นในสมัยคันธารราฐ

ความเป็นมาของปางบำเพ็ญทุกรกิริยาิ
   
         พระบรมโพธิสัตว์ทรงศึกษาจนสำเร็จสมาบัติ ๗ จากสำนักอาฬารดาบสและสมาบัติ ๘ จากสำนักอุทกดาบส อุทกดาบสได้ตั้งพระบรมโพธิสัตว์ไว้ในตำแหน่งอาจารย์เสมอด้วยตนเอง แต่พระบรมโพธิสัตว์เห็นว่าวิชาที่ศึกษามายังมิใช่หนทางแห่งโพธิญาณ จึงอำลาออกจากสำนัก ทรงแสวงหาหนทาง ตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง ณ ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม มีปัญจวัคคีย์ ทั้ง ๕ ได้แก่ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ อัสสชิ เป็นอุปัฏฐาก พระบรมโพธิสัตว์ทรงกระทำทุกรกิริยา เช่น ลดอาหารลงทีละน้อยจนถึงงดเสวย ร่างกายซูบผอม พระโลมา ( ขน ) มีรากเน่าหลุดออกมา แลเห็นพระอัฐิได้ชัดเจน ไปทั่วพระวรกาย จะลุกขึ้นก็เซล้มลงไปแทบสิ้นพระชนม์

พระมหาบุรุษทรงทดลองทรมานกายทุกอย่าง เริ่มตั้งแต่ ทรงขบฟันด้วยฟัน อัดเพดานปากด้วยลิ้น ผ่อนลมหายใจเข้าออกให้เหลือน้อยๆ แล้วกลั้นลมหายใจนานๆ จนตัวร้อนเป็นไฟเหงื่อไหลย้อย หัวใจสวิงสวาย แม้พระกระยาหารก็ผ่อนเสวยวันละน้อยลงๆ ที่สุดถึงวันละ1เมล็ด จนพระวรกายเหี่ยวแห้ง พระฉวีเศร้าหมอง พระกายซูบผอม พระอัฐปรากฏทั่วพระกาย พระโลมา(ขน) รากเน่าหลุดออกมา เหลือแต่หนังหุ้มกระดูก เวลาเสด็จดำเนินถึงกับซวนเซล้มลงแทบสิ้นพระชนม์ นับว่าเป็นความเพียรอย่างยิ่ง ยากที่นักพรตใดๆจะทำได้ แต่วิธีนี้ก็ไม่อาจทำให้สำเร็จพระสัมมาสัมโพธิญาณไม่ ทรงทดลองดูสิ้นแล้ว ก็ทรงประจักษ์ความจริงว่า วิธีบำเพ็ญทุกกรกิริยาไม่ใช่ทางแห่งการตรัสรู้ได้ จึงเลิกปฏิบัติและกลับเสวยพระกระยาหารบำรุงพระองค์ให้มีกำลังแข็งแรงต่อไปตามเดิม